In deze tijd van internet en technologie zou je het niet zeggen, maar veel mensen gaan niet met de tijd mee. Ongemerkt houden ze vast aan achterhaalde keuzes en werkwijzen en vaak zijn ze zich daar niet eens van bewust. Het zit nu eenmaal in ons om vast te houden aan datgene wat we kennen.

Dat is jammer, want door vast te houden aan oude ideeën belemmeren we onze eigen groei. En dat geldt niet alleen voor technologie, maar ook voor de eigen, persoonlijke ontwikkeling. Tijd om daar eens bij stil te staan.

Eerst maar een paar voorbeelden.

Hoofdletters en interpunctie in SMS

Mijn schoonmoeder is jarenlang telegrafist geweest. Als je te jong bent om te weten wat dat voor 19e-eeuws techniek is, kijk dan even op Wikipedia.

Ze heeft ons, puur uit gewoonte, jarenlang sms-berichten gestuurd in hoofdletters en zonder leestekens, net zoals een ouderwets telegram. Op de plek van een punt zette ze STOP. Voor ons was dat heel grappig en ook handig, want we konden in één oogopslag zien dat het een bericht van haar was. Intussen weet ze ook de leestekens en de kleine letters te vinden, maar dat heeft even geduurd.

Uitleggen van de voicemail

Een ander voorbeeld ligt misschien wat dichter bij huis: voicemail waarin iemand uitgebreid gaat uitleggen dat je iets mag inspreken na de piep en dat je daarna zo spoedig mogelijk wordt teruggebeld. Sterker nog: Ik leg dat zelf ook nog steeds uit! Maar wie heeft die uitleg eigenlijk nog nodig?

Ouderwetse bestandsnamen

Een andere achterhaalde werkwijze is het zetten van puntjes en underscores in bestandsnamen. Je kent ze wel:

“planning_okt2019_RH.v2-DEF.xlsx”

Vroeger, onder MS-DOS 3.30 en eerder, konden er geen spaties en hoofdletters in bestandsnamen staan, maar het is alweer een hele tijd geleden dat die beperking is opgeheven. Meer dan 25 jaar namelijk.

Toch zie ik nog regelmatig dit soort fantasienamen langskomen, terwijl de computer er geen problemen mee heeft als we goed leesbare namen gebruiken. We gebruiken dus computervriendelijke bestandsnamen, die achterhaald zijn en onhandig voor de menselijke lezer. Alweer een oude gewoonte die eigenlijk achterhaald is.

Een kind als adviseur?

Voor de hypotheek, de onderhandelingen met de maatschap en het verzekeringspakket laat geen enkele arts zich adviseren door een kind of een tiener. Natuurlijk niet, want hoe kan die nou verstand hebben van dit soort zaken.

Toch voer ik geregeld gesprekken met jonge artsen, die hun loopbaankeuzes maken op basis van hun dromen als kind. Om het maar even (een beetje) te overdrijven: “Ik wilde als kind al neurochirurg worden en met een man en vier dochtertjes op een afgelegen boerderijtje wonen.”

Wat zo’n arts vergeet, is dat ze als kind heel veel dingen niet wist waar zij nu wel rekening mee kan houden. Zoals:

• Welke sterke en zwakke kanten heb ik van mezelf ontdekt tijdens mijn opleiding als arts?
• Hoe wil ik de rest van mijn leven mijn werkdagen doorbrengen?
• Geniet ik van contact met mensen of juist van technisch bezig zijn?
• Hou ik van werken in spoedsituaties of wil ik tijd hebben om complexe vragen te ontrafelen?

Ik kom artsen tegen die zo aan hun eigen ontwikkeling voorbijgaan, dat ze kiezen voor een specialisatie die niet bij ze past. Daardoor worden ze ongelukkig en besluiten soms na lang nadenken om te stoppen met hun opleiding. Jammer van alle tijd en moeite die dat heeft gekost.

Wat kun je doen?

Om keuzes te kunnen maken, moet je weten wat jij belangrijk vindt, op dit moment in je leven. Terugkijken op fantasieën uit je jeugd kan daarbij heel behulpzaam zijn, maar je moet die fantasieën niet al te letterlijk nemen. Het gaat om de onderliggende drijfveren.

Het jongetje dat in de klas roept dat hij ridder wilde worden, wordt natuurlijk geen ridder. Maar misschien kiest hij later voor een ander beroep waarin hij mensen beschermt tegen onrecht, waarin hij gevaar wegneemt of waarin eer een belangrijke rol speelt. Dat zijn een paar onderliggende drijfveren.

Het ontdekken van die onderliggende drijfveren lukt soms prima, maar het kan ook lastig zijn om hier voor jezelf achter te komen. Het laatste wat de vis ontdekt is het water waarin hij zwemt. Zoek daarom iemand die je vertrouwt en die goed kan doorvragen, zodat je erachter komt wat je nu eigenlijk echt wilt.

Zo ontdekte ikzelf dat ik op zoek was naar een specialisme met langdurig, betekenisvol contact met patiënten. Maar ik wilde ook zo breed en generalistisch mogelijk werken. En als laatste ontdekte ik dat ik het liefste in een team werk en daarin ook graag een coördinerende rol vervul.

Dat leidde voor mij heel logisch naar het specialisme ouderengeneeskunde, waar ik nooit spijt van heb gehad.

Zet zelf je drijfveren ook eens op een rijtje, misschien komen er verrassende dingen uit!