Voor goed time management is het belangrijk om inzicht te hebben in de manier waarop je met je tijd omgaat. Voor veel mensen is tijd als een stroom die steeds maar doorkabbelt, maar als je erover nadenkt bestaan er verschillende soorten tijd. Om je eigen balans in de gaten te houden, is het goed om deze vier soorten tijd te kennen:

Werktijd

Werktijd is die tijd waarin je iets toevoegt door je vak uit te oefenen. Een patiënt onderzoeken of behandelen is voor veel artsen de ultieme werktijd, je bent dan namelijk bezig met datgene waarvoor je arts bent geworden. Het gaat over jouw vak en daarom heb je in je werktijd een grote mate van regelruimte en professionele autonomie. Deze tijd levert de meeste voldoening op in ruil voor de energie die je erin steekt. Aan het einde van de dag ben je “moe, maar voldaan”.

Als ik vragen krijg over time management, gaat het vaak over de vraag: Hoe zorg ik ervoor dat ik zoveel mogelijk werktijd kan inzetten in een dag?

Het is heel verleidelijk om de hele dag aan werktijd te besteden, maar voor een arts, professional of kenniswerker is het onmogelijk om geen aandacht te besteden aan de drie andere vormen van tijd.

Voorwaardenscheppende tijd

Voorwaardenscheppende tijd is als een pan met melk die op het vuur staat. Het is een soort tijd die de neiging heeft om zich steeds maar uit te breiden en zelfs over te koken. Als je er verstandig mee omgaat, is voorwaardenscheppende tijd de tijd die je gebruikt om je werk mogelijk te maken. In deze tijd vindt overleg plaats, worden plannen gemaakt en zaken voorbereid, zodat je daarna weer aan de slag kunt met je eigenlijke werk.

Als voorwaardenscheppende tijd goed wordt besteed, kan het een bron van plezier zijn om zaken snel en efficiënt te regelen, afspraken te maken over een optimale samenwerking en vervolgens weer aan de slag te gaan met werktijd.

Als je niet oppast, kan voorwaardenscheppende tijd enorm uitdijen. Je loopt dan vast in vergaderen en overleggen, zonder dat er nog een duidelijke relatie is naar je eigenlijke werk. Het vergaderen wordt een energielek, het gaat meer over regelzaken en politiek dan over inhoud en de voldoening neemt steeds verder af. Termen als “regeldruk”, “bureaucratie” en “papieren tijger” zijn niet vreemd in de gezondheidszorg, vaak gaat het dan over voorwaardenscheppende tijd die uit zijn jasje is gegroeid.

Van de vier soorten tijd geeft de voorwaardenscheppende tijd jou als individuele arts de minste regelruimte. Soms moet je verplicht aanwezig zijn bij vergaderingen, terwijl je liever patiënten zou behandelen. Van dit soort inbreuken op de eigen regelruimte worden de meeste artsen niet gelukkig. Overleggen kunnen hierdoor een enorm energielek worden in plaats van een manier om met collega’s aan betere patiëntenzorg te werken.

Tijd voor ontwikkeling en opleiding

Dit is de tijd die je gebruikt om jezelf persoonlijk te ontwikkelen, te groeien en beter te worden in je vak. Nascholing is een onderdeel van deze soort tijd, maar ook bijvoorbeeld het voeren van een gesprek over je loopbaan.

In zijn beroemde boek “De zeven eigenschappen van excellent leiderschap” heeft Stephen Covey het over “het slijpen van de zaag”. Hij gebruikt de analogie van een hardwerkende houthakker die elke dag minder bomen om weet te zagen. Als zijn vrouw hem vraagt waarom hij de zaag niet een keer slijpt, is het antwoord van de houthakker: “Daar heb ik geen tijd voor!”

Het voorbeeld van Covey geeft aan wat voor relatie we vaak hebben met ontwikkeling en opleiding: Eerst moet het werk af zijn, we staan vaak niet stil bij de winst die we kunnen halen uit een goede nascholing of een coachingstraject: hogere kwaliteit van werk, efficiënter en patiëntvriendelijker werken en meer werkplezier.

Tijd om te herstellen

Zoals iedere topsporter weet, bereik je pas optimale prestaties als je inspanning afwisselt met ontspanning en herstel.

Als je goede patiëntenzorg serieus neemt, zorg je voor voldoende rust en herstel.

Helaas is dit inzicht nog onvoldoende doorgedrongen in de medische cultuur. Het is al jaren bekend dat oververmoeidheid leidt tot het maken van meer medische fouten, toch kijken we elkaar als artsen met een scheef oog aan als het gaat om het terugbrengen van het aantal werkuren. ’s Avonds en in het weekend zijn we ook nog bezig met het vak, met een beetje pech bespreken we de patiënten nog een keer na met de bevriende artsen met wie we uit gaan eten.

Daarmee lopen we het risico dat we onszelf chronisch overbelasten. Lichamelijke overbelasting is vervelend, maar kan vaak binnen een afzienbare tijd herstellen. Het lichamelijk letsel dwingt jezelf om rust te nemen.

Bij mentale of emotionele overbelasting is dat anders: hierbij gaan mensen vaak door als hun grenzen al bereikt zijn. Op het moment dat zij dan uiteindelijk onderuitgaan, duurt het vaak veel langer om tot rust te komen en weer helemaal zichzelf te worden: de beruchte burn-out.

Sta eens stil bij de vier vormen van tijd. Hoe zijn ze verdeeld in jouw werk? Waar ben je de meeste energie kwijt en wat levert je energie op? Wat zou je willen veranderen of juist in stand houden?

Navigatie

Home › Time management › Vier soorten tijd