Als ik artsen, studenten geneeskunde of coassistenten vraag of er perfectionisten in de zaal zitten, gaan er altijd veel vingers omhoog. Vraag een arts tijdens een sollicitatiegesprek naar zijn zwakke punt en in meer dan de helft van de gevallen wordt perfectionisme genoemd. Tijd om eens stil te staan bij de vraag: Wat is perfectionisme?

Ik vraag me wel eens af of of dat een sociaal wenselijk antwoord is, want op het eerste gezicht lijkt perfectionisme en goede eigenschap voor een arts. Wie wil er niet een arts die de beste patiëntenzorg voor ogen heeft? Een medisch onderzoeker die alleen tevreden is met de beste onderzoeksresultaten? Of een student die gaat voor de hoogste cijfers?

Om een belangrijk misverstand meteen maar uit de weg te ruimen: Perfectionisme gaat over iets anders dan het streven naar goed werk. Perfectionisme is een obsessie: het obsessieve verlangen om alles perfect te doen.

Perfectionisme is de voortdurende zoektocht in jezelf, niet naar het beste in jezelf, maar naar het slechtste. Naar datgene wat nog steeds niet goed genoeg is.

Perfectionisme wordt hinderlijk als het je belemmert om je werk effectief en plezierig te doen.

• Als je eindeloos bezig bent met het herschrijven van die ene perfect ontslagbrief, terwijl je in dezelfde tijd een gesprek met een patiënt zou kunnen voeren.
• Als de stapels vaktijdschriften op je nachtkastje je elke avond verwijtend aankijken, omdat je ze nog steeds niet gelezen hebt.
• Als je je mond niet opendoet in een artsenoverleg uit angst dat je een minder briljante opmerking maakt.

Al deze dingen maken dat jij als arts tijd en energie kwijt bent aan zaken die eigenlijk onbelangrijk zijn. Tijd en energie die je ook aan de patiënt had kunnen besteden, of aan je eigen ontwikkeling. Geen wonder dat perfectionisten vaak zo moe zijn, ze hebben op deze manier een dubbele baan!

Het goede nieuws is: Perfectionisme is heel menselijk en je kunt ermee leren omgaan. Het is een goed begin om eerst wat meer inzicht te krijgen in je eigen perfectionisme.

Zet eens voor jezelf op een rijtje in hoeverre jij een perfectionist bent. Wat voor perfectionistische dingen doe je, wat leveren die jou en je patiënten op, maar ook: wat kost het perfectionisme je? Wat zou je willen veranderen?

Op deze pagina kun je meer artikelen vinden die je handvatten geven om beter om te gaan met perfectionisme.